Sıfırdan yükselen ve tarihe karışan marka ve şirketler. Video oyunlar 50 yılı aşkın süredir hayatımızda
Video oyunlar, 50 yılı aşkın süredir hayatımızda. Tarihte bilinen ilk oyun, bizim de günümüzde kağıt üstünde oynadığımız oldukça bilinen bir oyun: OXO.
Bizim deyimimizle XOX. Cambridge Üniversite’sinde bir yüksek lisans öğrencisinin geliştirdiği bu oyun; her ne kadar video oyun sektörünü yaratan bir ilk olsa da, video oyun sektörünün asıl şahlanışı bundan 20 yıl sonra gerçek bir oyun firmasının kurulmasıyla başladı.
Yıllar 1972 yılını gösterdiğinde, 1971 yılında üretilen Galaxy Game isimli oyunun ekibinden ayrılan Nolan Bushnell ve Ted Dabney, Syzygy Engineering isimli bir şirket kurdular. Galaxy Game, her ne kadar teknik açıdan başarılı bir oyun olsa da sadece gösterim için tasarlanmış bir prototipti. Ancak işler değişmek üzereydi. Nolan ve Ted, bu sefer sadece kendilerine ait ses getirecek bir oyun yapmak istiyorlardı.
Bunun için kısa süre içinde çalışmalara başlayan ikili, tasarım mühendisi olan Al Corn’u işe aldı. İlk etapta Al Corn’un ciddi bir iş ortaya koyması beklenmiyordu. Kendisinden beklenen sadece basit bir oyun yapmasıydı. Kendisine verilen talimatlar üzerinde çalışmaya başlayan Corn’un ortaya çıkardığı iş ise ilerleyen zamanlarda tüm dünyada bilinecek bir oyunun ortaya çıkmasını sağladı.
Oyunun oynanmasını sağlayan makine, deneme amacıyla Andy Capp’s Tavern isimli bir bara yerleştirildi. Bu girişimden sadece birkaç gün sonra ise bar yetkililerinden gelen bir telefon, makinenin bozulduğunu haber verdi. Bu haber üzerine bara giden Al Corn, makinenin bozulmasına neden olan sorunun makineye atılan paraların fazlalığı olduğunu fark etti. Oyundaki potansiyelin yadsınamayacak kadar yüksek olduğunu gören Al Corn, makinenin acilen seri üretime geçmesi gerektiğini Syzygy Engineering’e bildirdi. Ve bunun üzerine 1972 yılında ATARI kuruldu.
Sektörün yükselişini hızlandıran iki oyun: Pac-Man ve Tetris
ATARI’nin kurulmasıyla birlikte video oyun sektörü bambaşka bir yola girdi. Pong, ABD’nin her noktasına ve dünyanın çeşitli ülkelerine satıldı. Oyunun başarısını görenler, türlü Pong kopyaları yapmaya başladı. Oyun sayıları günden güne artarken ATARI, Pong kopyalarına bir cevap olarak Dubble Pong’u yayınladı.
Dubble Pong’un ortaya çıkması ATARI’nin ardından kurulan irili ufaklı oyun firmalarını daha özgün işler yapmaya itti. Bu durum, oyun dünyasının unutulmaz oyunlar kazanmasını sağladı. Bunlardan en çok bilinenlerden biri 1955’te yapımına başlanan ve ancak 1980 yılında oyuncularla buluşan Pac-Man’di. Pac-Man, video oyun sektörünü pek çok açıdan değiştirmeyi başaran bir yapımdı.
Pac-Man:
—İlk oyun maskotu
—Bilerek kadın izleyiciyi hedef alan ilk oyun
—İlk labirent kovalamaca oyunu
—Oyunlarda ilk lisans başarısı
—İlk açılış
—Düşmanlara saldırmak yerine onlardan kaçan karakter
gibi ilklere imza atmayı başarırken 1980’de, Pac-Man ile hemen hemen aynı zamanda piyasaya başka bir oyun sürülmüştü. Tengen isimli oyun firması tarafından yapılan Tetris, Pac-Man gibi ilklere imza atan bir oyun olmasa da bambaşka bir başarıya ulaşmayı başardı. Piyasaya sürüldüğü 1980 yılı ile 1990 yılı arasındaki süreçte olağanüstü satış başarısı göstermeyi başaran Tetris, günümüzde dahi en çok satılan oyun olarak listelerdeki yerini koruyor.
Günümüzde video oyun sektörünün konumu
Video oyun sektörünün ortaya çıktığı ilk günden günümüze kadar kat ettiği gelişim inanılmaz bir seviyeye ulaştı. Bu gelişim hem oyun teknolojilerinde hem de oyunlara bakış açısı konusunda gerçekleşti. Video oyunlarının insanlarla tanıştığı ilk dönemlerde, oyun ve birey ilişkisinin oturması için zaman gerekiyordu. Monotonlaşmış hayatlara, bambaşka bir eğlence yöntemi olarak dahil olan video oyunlar hayatın akışını da değiştirmeyi başardı.
1972’de ATARI’nin kurulmasıyla başlayan süreç, günümüze gelindiğinde hayatın bir parçası denilebilecek bir konuma ulaştı. Oyunların ortaya çıktığı ilk dönemlerdeki merak duygusu yerini zamanla bambaşka konulara bıraktı. Yeri geldi oyunlar asosyallik korkusu yarattı, yeri geldi ‘oyunlar şiddeti ve cinayetleri tetikliyor’ tartışmalarının odak noktası haline geldi. Bu görüşler günümüzde de türlü gruplar tarafından savunulmaya devam etse de video oyun sektörü günümüzdeki en büyük ve en önemli sektörlerden biri haline geldi.
Geçtiğimiz günlerde The Witcher serisinden tanıdığımız CD Project Red firmasının uzun zamandır beklenen yeni oyunu Cyberpunk 2077’nin Aralık ayına ertelenmesinin ardından firma yetkilileri bazı oyunculardan ölüm tehditleri aldıklarını açıkladılar. Bu durum, oyunların insanlar için ne kadar farklı bir konuma geldiğini kanıtlar nitelikte. Önceleri sadece bir eğlence aracı olan oyunlar şimdi bir yaşam biçimini yansıtır oldu.
Geldiğimiz bu noktada oyun sektörünün dünyanın genelinde yaptığı etkiyi görebiliyoruz. Ülkemizde de oyun sektörü için ciddi yatırımlar yapılırken yerli oyun firmalarımızdan da büyük potansiyel vaat eden başarılı işler çıkıyor. Gelecekte ne olur bilinmez ancak şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki oyunlar, gelecek dünyanın temellerinin atılmasına öncülük edebilirler.