HBR Türkiye'den Sinan Sülün "İlgi çekici konuşmalar ve sunumlarda kullanılan 10 metafor" adıyla kaleme aldığı etkileyici bir yazı
İnsanlar genellikle metaforu şiir, edebiyat ve sanatla ilişkilendirir.
İnsanlar genellikle metaforu şiir, edebiyat ve sanatla ilişkilendirir. Ancak hepimiz günlük sohbetimizde genellikle farkında olmadan birçok metafor kullanırız. Örneğin çok inatçı bir arkadaşımızdan bahsederken keçi gibi inatçı olduğunu söyleriz. Veya çocuğumuza başarının nasıl bir his olduğunu anlatmak için “Çikolata gibi, bir kere tadınca yine tatmak istersin” diyebiliriz. İş hayatında ise yine hiç farkında olmadan başarıya giden yoldan, müşteri yolculuğundan veya zirveyi hedeflemekten bahsederiz.
Metaforlar, karmaşık olanı basitleştirmemizi ve tartışmalı olanı lezzetli hale getirmemizi sağlar. Vermek istediğimiz mesajı bir görsele dönüştürür ve hatırlanmasını kolaylaştırır. Soyut kavramları daha somut ve duyusal açıdan zengin hale getirir. Bu yüzden tarih boyunca Aristoteles ve sayısız diğer usta iletişimci, etkili bir şekilde ikna etmek ve bilgilendirmek için metaforun gücünü kullandı.
Moleküler biyolog John Medina, Brain Rules kitabında görme duyusunun tüm duyulardan daha baskın olduğunu söylerken iş hayatında özellikle hikayenin ve metafor kullanımının öneminden bahseder. Sadece bir şeyi diğerine benzeterek birçok bilgiyi bir veya iki cümle ile aktarabilirsiniz. Çünkü metaforlar rasyonel olan sol beyin yerine, duyusal olan sağ beyin tarafından algılanır ve dikkat çekici, hatırlanması kolay mesajlar haline gelir.
İş dünyasında yapılan etkili konuşmalara ve sunumlara baktığımızda sık kullanılan birçok metafor görüyoruz. En çok kullanılan 10 metaforu ve nerede, nasıl kullanacağınızı sizin için derledim. Gelin birlikte bir bakalım…
— Merdiven: Kariyerinizde ilerlemeyi, yükselmeyi anlatmak veya herhangi bir hedefe atılan adımlar için kullanabilirsiniz.
— Yol ve yolculuk: Metaforun akılda kalıcılığı basitliğinden, herkeste aynı imgeyi yaratmasından gelir. Süreçlerinizi ve stratejilerinizi anlatmak için kullanabileceğimiz en etkili metaforlardan birisidir.
— Bina inşa etmek: Karmaşık bir süreci basit parçalara ayırır, anlaşılmasını ve akılda kalmasını kolaylaştırır. Aynı zamanda ekip çalışmasını veya departmanların işleyişini anlatırken de kullanabilirsiniz.
— Tohum ekmek: İyi bir fikri, düşünceyi ifade etmek, sürecin başlangıcını tanımlamak için kullanabilirsiniz. Bu metaforda zamanla ektiğiniz tohumlar büyümeye, dallanıp budaklanmaya başlayacak ve meyve veren bir ağaca dönüşecektir.
— Savaş: Rakiplerinizle veya karşınıza çıkan engellerle (Covid-19 gibi) olan mücadeleyi anlatmak için kullanabilirsiniz. Özellikle Sun Tzu’nun Savaş Sanatı kitabı bu konuda ilham verebilir.
Spor: Sporun herhangi bir dalı (futbol, voleybol, basketbol hatta körling) ekip çalışmasını, rekabeti, başarılarınızı anlatmak için en ideal ve akılda kalıcı metaforlardandır. Fakat burada hedef kitlenizle uyumlu (Kairos) metaforu bulmak ve kullanmak önemlidir.
— Satranç: Satranç ve oyun terimleri belki de tüm iş metaforları arasında en uygun olanıdır. Planlama, hiyerarşi, kontrol, kaynak tahsisi, rekabet ve başka birçok alanda kullanabilir, vezir gambitiyle unutulmaz konuşmalar ve sunumlar yapabilirsiniz.
— Labirent: Özellikle zor dönemleri tarif etmek ve bu zor dönemden çıkmak için neler yapılması gerektiğini anlatan etkili bir metafordur.
— Koşu/Yarış: Yüz metre, bayrak yarışı ve maraton... Kısa, orta, uzun vadeli planlarınızı anlatmak, takım çalışmasını ve işbirliğini vurgulamak için en sık kullanılan metaforlardandır.
— Doğa: Liderin kutup yıldızı gibi yol göstermesi, hayatın dört mevsim gibi olması, şirketimizin bir çınar ağacı gibi köklü olması evrensel ve en akılda kalıcı metaforlardandır.
Sizler de özellikle odaklanmanın zor olduğu online toplantılarda ve sunumlarınızda bu metaforları kullanabilirsiniz. Fakat en önemlisi sizin kendi metaforlarınızı yaratmanızdır. İlgi alanlarınızla, güncel olaylarla, izlediğiniz film veya okuduğunuz kitaplarla iş hayatını eşleştirebileceğiniz metaforlar üretmek hem sizin öne çıkmanızı hem de anlattıklarınızın akılda kalmasını sağlayacaktır.
Kaynak: HBR Türkiye